Spis treści
Kolonoskopia, czyli wziernikowe badanie jelita grubego umożliwia jego dokładne zbadanie, co pozwala już na wczesnym etapie wykryć pojawienie się polipów oraz innych nieprawidłowości w zachodzących w dolnym odcinku przewodu pokarmowego.
Na czym polega kolonoskopia
Badanie to często wywołuje nieprzyjemne skojarzenie i przez to wielu pacjentom towarzyszy na myśl o nim strach i uczucie wstydu. Pamiętać jednak należy, że badanie samo w sobie jest proste. Polega ono na wprowadzeniu giętkiego endoskopu, grubości palca wskazującego, do zastawki krętniczo- kątniczej. Droga ta biegnie przez odbytnicę, esicę, okrężnicę zstępującą, poprzecznicę i okrężnicę wstępującą. Dzięki temu zabiegowi możemy zbadać stan błony śluzowej jelita grubego oraz pozwoli on zebrać jej wycinki do dalszego badania histopatologicznego, a nawet wykonać operacje endoskopowe, np. usunąć polipy (zabieg polipektomii), poszerzyć zwężenia w jelitach i zatamować ewentualne krwawienia z dolnego odcinka. Dodatkowo, w sytuacji wykrycia zmian nowotworowych, które nie nadają się do operacji, kolonoskopia pozwala na nieingerencyjne zmniejszenie masy guza.
Przed rozpoczęciem badania lekarz uważnie ogląda odbyt, by upewnić się czy występują tam jakiekolwiek guzki, przetoki czy ropnie, następnie, żeby badanie było bezbolesne, smaruje okolice odbytu żelem znieczulającym przed wprowadzeniem endoskopu. Wraz z wprowadzeniem przyrządu do jelita wdmuchuje się tam powietrze , co ma na celu uwidocznienie jego ścian oraz łatwiejsze manewrowanie endoskopem, a to może powodować u pacjenta pewne uczucie dyskomfortu, któremu towarzyszą m.in. wzdęcia, skurcze i uczucie rozpierania. Badanie trwa od 15- 40 minut i nie powoduje groźnych powikłań, najczęściej ograniczają się one do biegunki.
Kto powinien poddać się zabiegowi kolonoskopii?
W przypadku zaobserwowania krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, kłopotliwych i nieregularnych wypróżnień, niedokrwistość i zbyt niski poziom żelaza we krwi. Badanie to powinno zostać zlecone przez lekarza po uprzednim wywiadzie i badaniach ogólnych, gdy podejrzewa się pacjenta o chorobę Leśniewskiego- Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy nowotwór jelita grubego. Dzięki kolonoskopii można wcześnie wykryć np. zapalenie uchyłków jelita grubego, które nieleczone mogą mieć niebezpieczne konsekwencje.
Przeciwwskazania
Lekarz może odmówić tego badania, gdy uzna, że stanowi ono zbyt duże ryzyko dla pacjenta, a zdarza się to najczęściej w przypadku, gdy osoba choruje na chorobę wieńcową, problemy z krzepnięciem krwi, niewydolność serca lub oddechową, ostre zapalenie dolnej części układu pokarmowego. Nie poleca się też kolonoskopii kobietom w 2 lub 3 trymestrze ciąży.
Jak przygotować się do kolonoskopii dieta
Najważniejsza przed badaniem jest prawidłowa dieta, którą należy rozpocząć już tydzień przed kolonoskopią. Stosować się do niej powinny zarówno osoby zdrowe jak i chore np. na cukrzycę oraz inne choroby przewlekłe, alergicy itp.
Dieta przed kolonoskopia zakłada eliminację wszystkich produktów, które mogą w jakikolwiek sposób wpłynąć na wyniki badań. Zaleca się też spożywanie posiłków w formie płynnej oraz dodatkowo przyjmowanie preparatu przeczyszczającego.
Dieta lekkostrawna przed kolonoskopią – tydzień przed badaniem
W tym czasie pacjent powinien skoncentrować się na tym, aby jego menu było lekkostrawne. Nie jest to dieta rygorystyczna, ale sugeruje się stopniowe zmniejszanie porcji przyjmowanych posiłków, żeby przyzwyczaić się do bardziej surowych zasad w kolejnych dniach.
Kolonoskopia czego nie jeść na kilka dni przed zabiegiem? Z diety powinny na jakiś czas zniknąć:
- owoce drobnopestkowe (np. maliny, winogrona, porzeczki i truskawki) i surowe warzywa (szczególnie strączkowe)
- produkty pełnoziarniste
- brązowy ryż
- tłuste mięsa i ryby.
Warto ograniczyć też błonnik, ponieważ może osadzać się na ściankach jelita grubego.
Zaleca się spożywanie większej ilości posiłków płynnych, czyli zup i kremów, które podlegają szybkiemu strawieniu.
Dieta 2 dni przed kolonoskopią
W tym czasie należy podejść do diety bardziej restrykcyjnie. Pojawia się więc dieta bezresztkowa przed kolonoskopią. Jadłospis taki zakłada niemal całkowitą eliminację błonnika. W jej trakcie dozwolone jest spożycie maksymalnie 10g błonnika dziennie, dlatego też należy zrezygnować z surowych owoców pestkowych, orzechów, gruboziarnistych kasz, ostrych przypraw i bezwzględnie odstawić alkohol. Dopuszcza się natomiast produkty takie jak pieczywo z mąki pszennej ale wysoko przemiałowej, makarony i łuszczony ryż, szpinak, marchew, sałatę, chude ryby, chude mięsa i wędliny i łagodne przyprawy.
Co jesc dzien przed kolonoskopia?
W przeddzień zabiegu powinno się spożywać wyłącznie płyny. Lekarz zaleci również przyjęcie środka przeczyszczającego o intensywnym działaniu, dlatego też lepiej wówczas zostać w domu. Płyny muszą być przejrzyste, wszelkie intensywnie barwione mogą zmienić kolor śluzówki w jelicie. Zaleca się tez wypicie dużej ilości wody, szczególnie w odniesieniu do przyjęcia preparatu przeczyszczającego.
Najlepiej pić więc słabą herbatę, wodę, czysty bulion, bezbarwne izotoniki, a unikać soków owocowych, napojów gazowanych i kawy.
Czy niezbędna jest dieta po kolonoskopii?
Skoro już mamy obraz tego, jak ważny jest odpowiedni jadłospis przed kolonoskopią, to warto chwilę zastanowić się czy po badaniu jest to równie istotne. Pamiętać trzeba o tym, że w trakcie zabiegu błona śluzowa jelita grubego może zostać naruszona, szczególnie w przypadku wycinania polipów czy pobierania fragmentów błony do badań histopatologicznych. Dlatego też pacjentom często towarzyszą potem wzdęcia czy łagodne bóle brzucha. Aby nie obciążać dodatkowo układu pokarmowego należy więc zadbać o posiłki, które spożywa się po badaniu i w czasie rekonwalescencji.
Pacjent powinien powrócić do diety lekkostrawnej, składającej się z 4-5 posiłków spożywanych w regularnych odstępach. Dietę tą stosuje się 2-3 dni po zabiegu, jednak warto zaufać też sygnałom jakie daje nam nasz organizm, toteż jeśli poczujemy, że wymagamy przedłużenia diety, zróbmy to.
Przykładowy jadłospis przed kolonoskopią
Jeśli problemem dla nas jest samodzielne ułożenie odpowiedniego menu, warto skonsultować się z dietetykiem. Szczegółowo rozpisana dieta przed kolonoskopią pomoże pacjentowi trzymać się jej zasad. Bardzo pomocny w tej kwestii wydaje się zyskujący na popularności catering dietetyczny, który polega na dostarczeniu pod wskazany adres pudełek z posiłkami na cały dzień, które wystarczy podgrzać. Dieta pudełkowa to dania skomponowane w sposób zbilansowany, tak aby dostarczały niezbędnych składników mineralnych organizmowi. Warto wspomnieć, że dużo łatwiej na diecie pudełkowej wrócić do formy po zabiegu oraz wykształcić w sobie zdrowe nawyki żywieniowe.
Jeśli jednak stawiamy na samodzielność w tym aspekcie to dobrze jest zapoznać się z podstawowymi zasadami diety lub skorzystać z gotowych jadłospisów dostępnych na stronach internetowych poświęconych zdrowiu lub w opracowaniach książkowych. Oto przykładowy jadłospis:
Dwa dni przed zabiegiem:
Śniadanie: bułka pszenna z żółtym serem, słaba herbata
Obiad: dorsz na parze z ryżem
Podwieczorek: kisiel owocowy
Kolacja: czysty bulion
Jeden dzień przed zabiegiem:
Śniadanie: kisiel
Obiad: czysty bulion
Reszta dnia: słaba herbata i duże ilości wody mineralnej niegazowanej.
Pamiętajmy, że dieta przed gastroskopią i kolonoskopią jest restrykcyjna tylko przez pewien krótki czas, jednak warto wypracować w sobie pewne zmiany, które przyczynią się do szybkiej regeneracji układu pokarmowego oraz wpłyną na zdrowie i kondycję całego organizmu. Odstawienie smażonych i ciężkostrawnych potraw może się przyczynić nie tylko do poprawy stanu zdrowia ale też może pomóc w redukcji zbędnych kilogramów. Niezwykle ważne jest też korzystanie z porad i wskazówek specjalistów, ponieważ dieta zawsze powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i predyspozycji organizmu, aby uniknąć niedoborów i złego samopoczucia.
