Spis treści
Dieta to dla wielu osób sposób na zrzucenie zbędnych kilogramów. Inni wybierają dietę dostarczającą nadmiaru energii po to, aby przybrać na masie i wyglądać lepiej. Są jednak takie sytuacje, gdy dieta jest wskazana ze względów typowo zdrowotnych. Nietolerancje pokarmowe, schorzenia i choroby – to wszystko sprawia, ze kwestia prawidłowego żywienia nabiera bardzo dużego znaczenia.
Jedną z przesłanek do tego, aby diametralnie zmienić swój sposób odżywiania jest cukrzyca. To choroba, która niestety mocno ingeruje w nasze życie. Na szczęście wprowadzając odpowiednie leczenie i dobierając dietę, możemy znacząco złagodzić negatywne skutki.
Jakie są zasady przy diecie na cukrzycę?
Ogólna reguła mówi, że osoby chorujące na tego rodzaju przypadłość powinny przede wszystkim ograniczyć spożywanie węglowodanów. Chodzi tutaj zarówno o węglowodany proste, które znajdziemy np. w słodyczach i owocach, jak i złożone, których źródłem są makaronach, chleb czy ziemniaki.
Chory nie musi wcale rezygnować z dobrej kuchni – dieta nie oznacza konieczności rezygnowania z wszystkich uciech podniebienia. Trzeba tylko jeść świadomie, i skrupulatnie przestrzegać wytycznych. Dobrze jest także poznać przeciwnika – czyli uświadomić sobie, na czym polega ta choroba i jakie konsekwencje niesie dla naszego organizmu.
Cukrzyca typu 1 – dieta
Nazwa cukrzyca odnosi się do zespołu kilku schorzeń, które mają podobne objawy, ale różne przyczyny. Cechą charakterystyczną jest podwyższony poziom cukru we krwi, czyli fachowo rzecz ujmując – hiperglikemia. Dzieje się tak, gdyż organizm nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości insuliny odpowiedzialnej za regulację poziomu cukru. Stan podwyższonego poziomu cukru nie jest korzystny – narządy wewnętrzne nie funkcjonują prawidłowo, a nieleczona choroba może prowadzić do uszkodzenia nerek, oczu czy serca.
Pierwszy typ cukrzycy ma podłoże autoimmunologiczne. Dochodzi do uszkodzenia komórek trzustki, zajmujących się wydzielaniem insuliny, a w konsekwencji organizm nie jest w stanie poradzić sobie z metabolizmem cukrów. Chory musi przyjmować zastrzyki z insuliny aby normalnie funkcjonować. Komfort życia poprawia także dieta w cukrzycy typu 1, choć należy pamiętać, że nie jest ona w stanie odwrócić procesów chorobowych. Dieta cukrzycowa typu 1 ułatwia dozowanie ilości podawanej insuliny i zapobiega nagłym skokom poziomu cukru we krwi.
Co jeść przy cukrzycy typu 2 – dieta
Typ 2 to najczęściej diagnozowana odmiana cukrzycy. W tym przypadku, organizm produkuje insulinę, ale na skutek insulinooporności tkanek, jej działanie jest niewystarczające. Nadmierne pragnienie, częsta potrzeba oddawania moczu i zwiększony apetyt – to najczęstsze objawy tej choroby.
Jadłospis cukrzyka typu 2 powinien składać się z produktów o niskim indeksie glikemicznym. Poza tym, dieta taka powinna umożliwiać redukcję wagi, gdyż otyłość uważa się za jedną z przyczyn cukrzycy typu 2. Poza zmianą nawyków żywieniowych zaleceniem lekarskim jest najczęściej aktywność fizyczna. Połączenie tych dwóch aktywności w wielu przypadkach pozwala na znaczącą redukcję poziomu glukozy we krwi.
Pozostałe typy cukrzycy – jak wygląda sytuacja?
Choroba może ujawnić się także podczas ciąży – tzw. cukrzyca ciążowa jest najczęściej zjawiskiem przejściowym. Obecnie rutynowym badaniem dla ciężarnych jest tzw. próba obciążenia glukozą, co pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości. Cukrzyca typu 3 wymaga specjalistycznego leczenia, gdyż jest zagrożeniem zarówno dla matki jak i płodu.
Podstawą terapii jest dieta cukrzycowa o obniżonej wartości węglowodanów. Objawy cukrzycy typu 3 są bardzo podobne do cukrzycy drugiego typu. Ciężarna może zbagatelizować pierwsze sygnały, a taka sytuacja jest już potencjalnie bardzo niebezpieczna dla zdrowia.
Cukrzyca może być także następstwem innych, toczących się w organizmie stanów chorobowych. W wielu przypadkach lekarz jest w stanie z wyprzedzeniem ostrzec pacjenta o możliwości wystąpienia takiego zaburzenia. Wiedząc co powoduje cukrzycę, profilaktycznie wprowadza się kontrolowane żywienie w cukrzycy hamujące niekontrolowany wzrost poziomu cukru.
Dieta dla cukrzyków – co jeść i nie chorować?
Sprawdźmy, jak może wyglądać jadłospis osoby cierpiącej na poszczególne typy cukrzycy. Wbrew pozorom, taka dieta cukrzycowa typu 2 wcale nie jest drakońska, a wachlarz dostępnych potraw jest bardzo szeroki.
Odpowiednie jedzenie uchodzi za środek terapeutyczny – to wspomaganie terapii farmakologicznej i treningu ruchowego. Dieta w cukrzycy typu 2 jest dietą radykalną – to oznacza, że wdrażamy ją jak najszybciej jest to możliwe i z pełną intensywnością. Tu liczy się czas – im dłużej nasz organizm jest odżywiany niepoprawnie, tym dłużej utrzymywać się będą niepożądane reakcje.
Redukcja kaloryczności dań to jedno z założeń tego rodzaju żywienia. W ten sposób doprowadzamy do redukcji masy ciała, co już samo w sobie ma zbawienny wpływ na stan naszego zdrowia. Dieta odchudzająca dla cukrzyka typu 2 jest dietą o obniżonej zawartości tłuszczów nasyconych. Ograniczamy spożywanie cukrów i węglowodanów.
Dieta oznacza również pożegnanie się z pieczywem – przede wszystkim białym. Można zamienić je na pełnoziarniste. Ograniczyć należy także liczbę potraw smażonych. Najlepszym rozwiązaniem jest zastąpienia smażenia gotowaniem na parze.
Lekarze zalecają także ograniczenie spożywanych porcji. Lepiej jeść mniej, ale częściej, zamiast objadać się, zwłaszcza w drugiej części dnia.
Dieta w cukrzycy – przykładowy jadłospis czego nie wolno a co wolno jeść
Czego nie wolno spożywać chorując na cukrzycę? Na pewno alkoholu. Niewiele osób jest świadomych, że alkohol może być jedną z przyczyn powodujących wystąpienie cukrzycy typu 2. Jednak pewne odstępstwo jest możliwe – niewielkie ilości napojów z procentami z pewnością nie będą działać zgubnie na organizm chorego. Czego nie powinien jeść cukrzyk? Zaleca się wyeliminowanie z diety piwa – jego wysoka kaloryczność nie sprzyja zachowaniu pożądanej wagi ciała.
Osoby z cukrzycą nie powinny jeść takich produktów jak:
- Tłusty nabiał – np. śmietany, słodzone jogurty;
- Biały makaron i ryż – odpowiadają za szybkie podnoszenie się poziomu glukozy we krwi;
- Chleb pszenny – podobnie jak inne białe pieczywo ma wysoki indeks glikemiczny, co jest niepożądaną właściwością;
- Słodycze, produkty cukiernicze – dostarczają energii ale jednocześnie po ich spożyciu bardzo gwałtownie rośnie poziom glukozy.
Wiele osób zadaje sobie również pytanie, jakie owoce można jeść przy cukrzycy? Zdecydowanie odradzane są najsłodsze owoce, takie jak arbuz czy banany. Jeśli mamy ochotę schrupać owoc, sięgnijmy po avocado, agrest, maliny lub brzoskwinie.
Dieta przy cukrzycy – tabela indeksu glikemicznego
Diabetycy mogą ułatwić sobie życie, kierując się przy wyborze menu indeksem glikemicznym poszczególnych produktów. W ten sposób można szybko sprawdzić, co jeść przy cukrzycy, aby nie pogorszyć swojego stanu zdrowia.
Indeks glikemiczny to parametr, który pozwala stwierdzić tempo wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu 50gramów węglowodanów. Dla cukrzyka, im niższy indeks, tym lepiej. Pamiętajmy, że różnego rodzaju zestawienia – np. tabele w intrenecie zawierają uśrednione wartości indeksu glikemicznego. Ten sam produkt, poddany obróbce możne mieć już zauważalnie niższy indeks. Dzieje się tak np. po obróbce termicznej poprzez gotowanie. Niższą wartość IG mają także produkty rozdrobione, a także te zawierające spore ilości błonnika pokarmowego.
Leczenie cukrzycy i dieta cukrzycowa – co warto zapamiętać?
W przypadku cukrzycy typu 2 to właśnie odpowiednio dobrany sposób żywienia odgrywa kluczową rolę w procesie terapii – można wręcz powiedzieć, że stanowi fundament leczenia cukrzycy typu 2. Choć dieta ma największe znaczenie terapeutyczne u osób z tą odmianą choroby, to również osoby z cukrzycą typu 1 powinny przestrzegać zasad racjonalnego żywienia. W każdym przypadku obowiązuje podobna reguła: należy unikać produktów o wysokim indeksie glikemicznym, nadmiaru cukrów prostych i tłuszczów nasyconych, zastępując je pełnowartościowymi składnikami, które wspierają stabilny poziom glukozy.
To, co warto jeść w przypadku cukrzycy, obejmuje przede wszystkim produkty zbożowe pełnoziarniste, świeże warzywa, ryby morskie oraz zdrowe tłuszcze – w tym szczególnie cenioną oliwę z oliwek, która pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu i działa przeciwzapalnie. Taka zbilansowana dieta dostarcza organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych, a jednocześnie przeciwdziała rozwojowi przewlekłych powikłań cukrzycy, takich jak neuropatia, retinopatia czy groźna stopa cukrzycowa.
