Spis treści
Dna moczanowa, inaczej artretyzm, skaza moczanowa lub podagra, była kiedyś określana jako choroba ludzi bogatych, po czterdziestym roku życia. dlaczego? Dotykała najczęściej mężczyzn w kwiecie wieku oraz (nieco rzadziej) kobiet, które przebyły już menopauzę. To co łączyło obie grupy to przynależność do klasy średniej, którą potwierdzał sposób żywienia, pełen mięsa, galaret, owoców morza i ryb. Na taki jadłospis mogli sobie pozwolić wyłącznie ludzie dobrze sytuowani. Dna moczanowa ma ogromny związek z dietą oraz nawykami żywieniowymi i sposób jej leczenia także na diecie się w dużej mierze opiera. Aby dowiedzieć się co można jeść, a czego nie przy dnie moczanowej warto przeczytać dalej poniższy artykuł.
Dna moczanowa – co to takiego?
Dna moczanowa to choroba stawów, która najczęściej objawia się silnymi oraz gwałtownymi atakami bólu. Bardzo często obejmuje również duże palce u stóp i wówczas nazywana jest podagrą. Charakterystyczny jest tu zbyt wysoki kwas moczowy w surowicy. Moczan sodu to substancja obecna w naszym organizmie, która przy dnie moczanowej ulega krystalizacji w stawach. Jeżeli złogi będą odkładać się w tkankach, ścięgnach i stawach, odczujemy silny ból, a na zewnątrz podegra objawi się obrzękiem i zaczerwienieniem. Następnie dochodzi do stanu zapalnego stawów, zwanego dną przewlekłą, guzkowatą, który poznamy po podwyższonej temperaturze ciała – wówczas mamy już do czynienia ze stanem zaostrzonym, który wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.
Warto zaznaczyć, że dna moczanowa najczęściej objawia się bólem w stawie środstopno-paliczkowym. Niestety w niektórych przypadkach również kamienie nerkowe oraz guzki dnawe mogą mieć z nią związek.
Dna moczanowa – objawy, leczenie, dieta
Do najczęściej wymienianych objawów skazy moczanowej należą:
- Nawracający ból u podstawy dużego palca, stawów skokowych, kolan i/lub nadgarstków;
- Ból nasila się w nocy, nie dając spać, trwa kilka godzin (jest to spowodowane czasowym obniżeniem temperatury ciała podczas odpoczynku);
- Dyskomfort, uczucie nadmiernego zmęczenia;
- Przy stanie zapalnym również gorączka.
Czynniki ryzyka oraz przyczyny dny moczanowej to:
- Nadwaga;
- Otyłość;
- Cukrzyca;
- Nadciśnienie tętnicze;
- Choroba wieńcowa;
- Zaburzenia w gospodarce lipidowej;
- Alkoholizm lub po prostu nadużywanie alkoholu, zwłaszcza piwa;
- Nadmierne spożycie produktów purynowych, czyli tłuste mięso ryb takich jak makrela, śledzie czy karp, mięso jedzone w dużej ilości, niezależnie od tego czy mówimy o wieprzowinie, cielęcinie, wołowinie czy drobiu. Największa ilość puryn występuje w smalcu i słoninie;
- Hiperlipidemia – czyli podwyższony poziom „złego” cholesterolu we krwi oraz trójglicerydów;
- Zatrucie ołowiem;
- Zatrucie glinem;
Wystarczy nawet pobieżnie przeanalizować przyczyny skazy moczanowej oraz czynniki wpływające na częstotliwość występowania tej choroby, aby zauważyć, że ogromne znaczenie ma tutaj styl życia oraz stosowana dieta. Świadomość czego nie należy jeść przy dnie moczanowej może znacząco odmienić rokowania przy tej chorobie, zmniejszyć jej objawy, a także ustabilizować poziom cholesterolu i trójglicerydów. Niestety ten, kto raz zachoruje na podagrę musi się liczyć z nawrotami choroby, jednakże zalecana dieta przy dnie moczanowej ma ogromne znaczenie. Modyfikacja nawyków żywieniowych to jednak nie wszystko. Należy równie stanowczo wprowadzić regularną aktywność fizyczną do swojego życia i zacząć po prostu o siebie dbać. U pacjentów ze zdiagnozowaną otyłością czy nawet nadwagą, należy jednocześnie uwzględnić dietę redukcyjną, ale wciąż zbilansowaną.
Nie warto robić na własną rękę głodówek, ponieważ spowoduje ona podwyższony kwas moczowy w krwi, nazywany hiperurykemią. Nie zaleca się również korzystania z typowych diet redukcyjnych o znacznie obniżonej ilości węglowodanów. Tego rodzaju dieta z pewnością przyniesie oczekiwane rezultaty w postaci obniżonej wagi, jednakże nie poprawi sytuacji związanej ze skazą moczanową. Dlaczego? Dieta niskowęglowodanowa opiera się na podwyższonej ilości białka, kosztem właśnie węglowodanów – to oznacza, że jemy na niej dużo mięsa, jaj, nabiału, a także zup gotowanych na wywarach mięsnych. Te produkty posiadają znaczne stężenie puryn co w efekcie niestety przyniesie ataki dny moczanowej, mimo, że nadprogramowe kilogramy będą satysfakcjonująco spadać.
Jaka dieta przy dnie moczanowej?
Osoby dotknięte podagrą zastanawiają się często co można jeść, a czego nie wolno jeść przy dnie moczanowej. Dlatego z pewnością będzie pomocne poniższe zestawienie, aby w tej kwestii nie było wątpliwości. Warto jednak zaznaczyć, że każda zmiana diety powinna być konsultowana z lekarzem pierwszego kontaktu, internistą lub dietetykiem/specjalistą do spraw żywienia.
Produkty zakazane – dieta na podagrę
Jak już zostało wspomniane wcześniej, dieta przy podwyższonym kwasie moczowym powinna eliminować produkty bogate w puryny. Redukujemy więc do minimum albo całkowicie wykluczamy:
- Mięso nieprzetworzone – wieprzowina, jagnięcina, dziczyzna, cielęcina, wołowina, gęsi, zające, a także wszystkie wywary z mięsa i galarety własnej produkcji;
- Mięso przetworzone – wędliny, podroby, galarety, konserwy, gotowe buliony na mięsie;
- Ryby tłuste i wędzone – makrela, karp, łosoś, sardynki, śledzie, szprotki, a także konserwy rybne;
- Owoce morza – wszystkie, zwłaszcza krewetki;
- Tłuszcze zwierzęce – słonina, smalec, łój i masło;
- Nabiał – mleko, sery żółte, sery pleśniowe, sery topione oraz tłusty twaróg;
- Warzywa – szczaw, szpinak, brokuły, zielony groszek i kukurydza;
- Alkohol, w szczególności piwo;
- Wszystkie napoje słodzone, zwłaszcza gazowane;
- Kawa, mocna herbata, kakao;
- Ostre przyprawy, marynaty, sosy, także przyprawy korzenne;
- Drożdże.
Tak samo jak przy wszystkich dietach lekkostrawnych i prozdrowotnych dieta moczanowa nakazuje korzystną obróbkę termiczną, czyli rezygnujemy ze smażenia oraz pieczenia w oleju, na rzecz gotowania na parze, pieczenia w folii lub pergaminie, gotowania konwencjonalnego.
Dieta na dne moczanowa
Kiedy wiemy już czego nie jeść i czego unikać przy skazie moczanowej, warto skupić się na zaleceniach oraz produktach, wpływających korzystnie na objawy i przebieg choroby.
Dieta przy skazie moczanowej pozwala na włączenie:
- Niewielkich ilościach chudego mięsa, zwłaszcza drobiu gotowanego w znacznej ilości wody;
- Jajek;
- Chudego mleka i chudych przetworów mlecznych;
- Zbóż, zwłaszcza ryżu;
- Warzyw i owoców;
Jeżeli chodzi o zalecenia dietetyków to ważne tu są poniższe zasady:
- Picie płynów z dodatkiem świeżo wyciśniętej cytryny, najlepiej ciepłej wody;
- Spożywanie większej liczby mniej obfitych posiłków (od pięciu do sześciu), najlepiej w mniej więcej równych odstępach czasu;
- Zwiększenie podaży płynów do minimum trzech litrów dziennie;
- Ostatni posiłek zaleca się jeść najpóźniej trzy godziny przed snem, żeby mieć pewność, że zostanie strawiony;
- Podczas ataku podagry rezygnujemy zupełnie z mięsa i przechodzimy na ekstremalnie lekkostrawną dietę opartą na kaszkach i kleikach.
Dna moczanowa – czy diety działają?
Dieta przy skazie moczanowej ma naprawdę ogromne znaczenie. Kiedy kwas moczowy zostanie ujawniony we krwi, powinniśmy w pierwszej kolejności zmodyfikować naszą dietę. Oczywiście niezbędna jest tu wizyta u lekarza, który potwierdzi diagnozę i wyda indywidualne zalecenia, jednakże zdrowe nawyki żywieniowe z pewnością będą pomocne od samego początku i pomogą złagodzić objawy ataku.
Dietetycy podkreślają, że wiele chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza tych w krajach średnio i wysoko rozwiniętych, ma ścisły związek z trybem naszego życia, sposobem odżywiania oraz brakiem aktywności fizycznej. Tak naprawdę dieta lekkostrawna, ale zbilansowana, zawsze zadziała prozdrowotnie przy każdej dolegliwości. Warto wykonać dokładne badania krwi na skierowanie lekarza pierwszego kontaktu, żeby zaplanować odpowiednio zbilansowany jadłospis. Celem diety jest jak najszybszy powrót chorego do zdrowia bez interwencji farmakologicznej. Bardzo często udaje się tego dokonać, jeśli u chorego obserwujemy szybką reakcję i diagnozę oraz silną motywację do prozdrowotnych zmian.
