Spis treści
Makrobiotyka to powstały w Japonii na przełomie XVII i XVIII w. sposób odżywiania, ale przede wszystkim styl życia, który ma zapobiegać chorobom i zapewniać dobre samopoczucie.
Co to jest dieta makrobiotyczna?
Jako pierwszy jednak opisał i opracował ją w 1920 r George Ohsawa, który czerpał z filozofii Wschodu. Jej nadrzędną zasadą miało być zachowanie równowagi jing i jang oraz zasady wywodzące się z filozofii buddyzmu, jak zakaz hodowli zwierząt na mięso czy jaja, oraz nakaz wykorzystania wszystkich części zwierząt w posiłkach, minimalizm, prostotę i surowość. Jang symbolizuje pierwiastek męski, odpowiada za suchość, ciepło i słony smak (np. ryby i przyprawy), zaś jing to pierwiastek żeński oznaczający chłód, wilgotność i słodki smak (np. mleko), dlatego tak istotny jest balans między nimi. Na zakwalifikowanie danego produktu do jing lub jang wpływa jego pH, kształt, kolor, zapach i miejsce uprawy.
Dziś mówi się, że kuchnia makrobiotyczna zapobiega oraz wspomaga leczenie chorób serca, cukrzycy oraz niektórych nowotworów, choć naukowe badania nie potwierdzają tego, to ten sposób odżywiania i funkcjonowania może wpłynąć na poprawę jakości życia.
Dieta makrobiotyczna – zasady
Decydując się na dietę makrobiotyczną trzeba najpierw przestawić swój sposób myślenia człowieka Zachodu, ponieważ celem jest nie tylko osiągnięcie i utrzymanie właściwej masy ciała ale też wypracowanie równowagi w życiu, w sferze ciała i umysłu. Aby to osiągnąć należy regularnie spożywać posiłki i ćwiczyć oraz zachowywać pozytywne nastawienie do życia. Na czym polega dieta makrobiotyczna? Jadłospis układa się indywidualnie dla każdej osoby, zależnie od wieku, płci, stanu zdrowia i poziomu aktywności fizycznej, pod uwagę bierze się też położenie geograficzne, klimat i porę roku. Do najważniejszych zasad należą:
- regularne spożywanie posiłków, najlepiej przy wspólnym stole i w miłej atmosferze
- stosowanie naturalnych technik obróbki żywności – gotowania i konserwacji, ogień do smażenia powinien pochodzić z drewna lub gazu, choć smażenia i pieczenia należy generalnie unikać, zaś jakakolwiek obróbka ma być krótkotrwała. Jednocześnie zakazuje się mrożenia żywności, czy jedzenia z puszek.
- używanie produktów, które pochodzą z podobnej strefy klimatycznej, a najlepiej, żeby od wieków rosły w tym samym regionie
- spożywanie głównie sezonowej i lokalnej, naturalnej i zdrowej żywności, najlepiej z ekologicznych hodowli ( z ograniczeniem ziemniaków, bakłażanów i pomidorów)
- wprowadzenie do jadłospisu świeżych warzyw (20-30% spożywanych produktów), roślin strączkowych (5-10% spożywanych produktów), orzechów, produktów pełnoziarnistych (40-60% spożywanych produktów), ziół, przypraw, alg morskich oraz herbat, znaczne ograniczenie lub całkowita eliminacja mięsa i produktów mlecznych
- dania powinno się spożywać w miejscu ich przygotowania
- jeść należy tylko, gdy czuje się głód, czyli ok. 3-4 razy dziennie, przy czym ostatni posiłek zjadać ok. 3 godzin przed snem
- Przyjmowanie niewielkich ilości płynów
- przeżuwanie każdego kęsa ok. 150 razy
- używanie naczyń z naturalnych tworzyw i eliminacja aluminium czy teflonu.
Jakie są korzyści odżywiania zgodnie z regułami makrobiotyki?
Makrobiotyczna dieta może mieć znaczący wpływ na dobre samopoczucie i zdrowie przez długie lata. Co jeszcze zyskuje się stosując ten rodzaj odżywiania?
- poprawę trawienia i wydalania
- poprawę krążenia krwi
- lepsze działanie układu nerwowego
- wzmocnienie odporności
- usprawnienie pracy gruczołów
- wytrwałość fizyczna oraz umysłowa
- jasność umysłu.
Niewątpliwie utrata zbędnych kilogramów również jest ogromną zaletą stosowania diety, ponieważ walka z otyłością bywa ciężka ale wpływa diametralnie na poprawę jakości życia.
Pierwsze efekty widoczne są już 2 tygodnie od rozpoczęcia diety, na skutek nieskiej zawartości tłuszczu w jadłospisie, ale pamiętać trzeba, że zależy to od indywidualnych predyspozycji każdego organizmu. Odżywianie makrobiotyczne wspiera oczyszczanie z toksyn, dzięki dużej ilości błonnika, który wspomaga metabolizm.
Dla kogo jest dieta makrobiotyczna
Ten sposób żywienia przeznaczony jest głównie dla osób, które nie mają większego problemu z rygorystycznym podejściem do diety i wyboru konkretnych produktów. Do tego produkty makrobiotyczne są kosztowne, ze względu na ekologiczną produkcję i trzeba dysponować sporą ilością czasu do przygotowywania posiłków. Na pewno dieta ta znajdzie uznanie w oczach wegetarian, wegan i proekologów. Nie wolno też zapominac o aktywności fizycznej, takiej jak regularne spacery, joga, taniec czy sztuki walki, u osób dorosłych powinno to być około 2,5h tygodniowo.
Nie zaleca się jej osobom, które mają problem z przyswajaniem związków mineralnych, czyli chorującym na anemię czy osteoporozę, a także na zespół jelita wrażliwego, w związku z dużym udziałem w menu produktów pełnoziarnistych. Do tego odradza się ją kobietom w ciąży i w okresie menopauzy oraz dzieciom i młodzieży.
W Polsce w okresie zimowym niemal nie występują świeże produkty roślinne, co mocno koliduje z dietą, do tego wyklucza się wiele wartościowych warzyw (ziemniaki, papryka, cukinia, bakłażan).
Żywność makrobiotyczna
Ponieważ podstawą żywienia są tu produkty pełnoziarniste, warto wybierać następujące zboża:
- owies
- żyto
- gryka
- pszenica
- proso
- jęczmień
- brązowy ryż
Wśród warzyw, nasion strączkowych i alg królują lokalne warzywa oraz fasola aduki, soczewica, ciecierzyca, tofu. W ramach podkręcenia smaku można stosować soli morskiej, sosu sojowego czy octu ryżowego.
Sporadycznie zezwala się na spożycie białych ryb (np. flądry, karpia czy halibuta) oraz suszonych lub krótko gotowanych owoców.
Zaleca się picie palonej herbaty z brązowego ryżu czy mniszka lekarskiego oraz kawy zbożowej. Jako przekąski sprawdzą się lekkie prażone orzechy i nasiona (np. sezam czy słonecznik), wyeliminować należy wszelkie słodziki i produkty rafinowane i wysoko przetworzone, alkohol, czarną kawę i napoje gazowane.
Dieta makrobiotyczna przykładowy jadłospis
Śniadanie
- kasza jaglana ze śliwką i kawa z prażonego jęczmienia lub
- komosa ryżowa ze śliwką i orzechami lub
- owsianka z jabłkiem lub
- płatki owsiane na wodzie i chleb pełnoziarnisty, herbata lub
- pieczywo pełnoziarniste z tofu i herbata z dzikiej róży
Obiad
- zupa grzybowa i gołąbki z niełuskanym ryżem i warzywami
- zupa miso, pieczone jabłko
- kasza jęczmienna z warzywami
- kaszotto z kurkami i pestkami
- ryż z curry i puree z dyni
- placki jaglane z marmoladą z jabłek
Podwieczorek
- marchewka, łodyga selera naciowego i pół jabłka
- garść migdałów
- gruszka
- sałatka z rukoli z gruszką i orzechami
- pieczone jabłko
Kolacja
- zupa pomidorowa z ryżem
- zupa jarzynowa z grzankami z chleba żytniego
- 2 kromki chleba razowego, 2 plasterki tofu, 2 liście sałaty, połowa dojrzałego awokado
- naleśniki z mąki razowej na mleku sojowym lub wodzie
- pieczywo pełnoziarniste z pasztetem z fasoli i orzechów.
Gotowanie makrobiotyczne z pewnością wymaga pewnej wprawy ale gdy się ją już zdobędzie, nie będzie to wielkie wyzwanie. Dieta makrobiotyczna czerpiąca z filozofii buddyjskiej jest na pewno jedną z najbardziej ekologicznych i naturalnych diet, do tego nie obce są jej względy etyczne odnoszące się do hodowli zwierząt, jednak, jak każda dieta eliminacyjna, która wymknie się spod kontroli może bardziej zaszkodzić niż pomóc. Dlatego też warto sprawdzić co oferuje catering dietetyczny. Dietetycy zadbają, by dania makrobiotyczne zawierały odpowiednią ilość witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Do tego też dieta pudełkowa dostarczana jest pod same drzwi, dzięki czemu klient nie musi się martwić o specjalistyczny sposób przyrządzania posiłków, który jest w makrobiotyce niezwykle istotny. To rozwiązanie dla wszystkich, którym brakuje czasu na codzienne gotowanie oraz autorskie opracowywanie przepisów. Konsekwencja, zdrowy rozsądek i umiar oraz równowaga między umysłem a ciałem to droga do zdrowia i dobrego samopoczucia na długie lata.
